Οι σύγχρονες εργασιακές συνθήκες και η καθημερινή πολύωρη χρήση υπολογιστών έχει δημιουργήσει μια νέα σειρά προβλημάτων υγείας. Σε αυτά τα προβλήματα ανήκει και το λεγόμενο Οφθαλμικό Σύνδρομο Ηλεκτρονικού Υπολογιστή.
Το Οφθαλμικό Σύνδρομο οφειλόμενο στη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή ( computer vision syndrome) είναι μια Οφθαλμολογική κατάσταση που επηρεάζει άτομα τα οποία εργάζονται μπροστά από την οθόνη των υπολογιστών. Λαμβάνοντας υπόψιν την αναντίρρητη επέλαση της τεχνολογίας στην καθημερινή μας ζωή , το πρόβλημα πρέπει να αναγνωριστεί και να σχολιαστεί.
Παράγοντες που θεωρούνται υπεύθυνοι για την παρουσία αυτού του συνδρόμου είναι:
- η συγκέντρωση στην οθόνη για μεγάλη χρονικό διάστημα ,
- η λανθασμένη θέση του σώματος ,
- ο κακός φωτισμός του δωματίου και οι αντανακλάσεις της οθόνης,
- ο ελαττωμένος βλεφαρισμός (ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων) ,
- οθόνη που τρεμοπαίζει και τέλος
- κακή αναγνωσιμότητα των εγγράφων σε ψηφιακή μορφή.
Αίτια
Ο οφθαλμός και ο οπτικός εγκέφαλος αναλύουν με περισσότερο κόπο την ψηφιακή πληροφορία σε pixels όταν κάποιος διαβάζει το κείμενο στην οθόνη απ’ ό,τι όταν διαβάζει την ίδια πληροφορία σε κλασικό έντυπο κείμενο.
Τα γράμματα και τα ψηφία του υπολογιστή σε αντίθεση με αυτά του χαρτιού αποτελούνται από τα λεγόμενα pixel τα οποία είναι μικρές κουκίδες και τα άκρα τους είναι κάπως «ξεθωριασμένα». Έτσι τα γράμματα και τα ψηφία της οθόνης του υπολογιστή έχουν κάπως ακαθόριστα όρια, οδηγώντας σε φτωχή αντίθεση και διακριτική ανάλυση με το φόντο της οθόνης (συγκριτικά με το κλασικό έντυπο κείμενο – πχ περιοδικό) .
Αυτό μπορεί να το αντιληφθεί κάποιος κοιτάζοντας ένα γράμμα στην οθόνη από πολύ κοντά. Ο χρήστης στην προσπάθεια του να διατηρεί την εικόνα στον οφθαλμό του όσο το δυνατόν καθαρότερη αναγκάζεται να εστιάζει συνεχώς και αυτό με την σειρά του οδηγεί σε κόπωση των οφθαλμικών μυών.
Επίσης η κοντινή ενασχόληση στην οθόνη του υπολογιστή οδηγεί σε ένα επιπρόσθετο έλλειμμα προσαρμογής (ουσιαστικά δυσκολότερης εστίασης) προσθέτοντας επιπλέον φορτίο στους οφθαλμικούς μύες . Τέλος τα γράμματα που εμφανίζονται σε μία οθόνη, ανάλογα με την ποιότητα και τις αντανακλάσεις της οθόνης και σε συνδυασμό με φτωχό φωτισμό μπορεί να μην παρουσιάζουν ικανοποιητική αντίθεση επιτείνοντας στα προβλήματα.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα από τα μάτια για τα οποία παραπονείται ο χρήστης μπορεί να είναι:
- αίσθημα καύσου,
- δακρύρροια (δάκρυσμα),
- διπλωπία (τα βλέπει διπλά),
- αίσθημα βάρους στα βλέφαρα,
- άλγος ή αίσθημα σφιξίματος των οφθαλμών,
- παροδικό θάμβος όρασης ή και
- κεφαλαλγία.
Πρόληψη
Αν και τα στοιχεία δεν καταδεικνύουν ότι η χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή προκαλεί μόνιμες βλάβες οράσεως , μεγάλο ποσοστό χρηστών ηλεκτρονικών υπολογιστών θα μπορούσαν να μειώσουν σημαντικά τα συμπτώματα που σχετίζονται με την πολύωρη εργασία μπρος στις οθόνες των υπολογιστών.
Τα μέτρα που προτείνονται είναι:
- Διατήρηση της απόστασης ματιών – οθόνης περί τα 40 – 50 εκατοστά.
- Τοποθέτηση της οθόνης του υπολογιστή ιδανικά 10 με 15 μοίρες χαμηλότερα από το επίπεδο των οφθαλμών.
- Χρήση αντιθαμβωτικού φίλτρου οθόνης.
- Χρήση καλού φωτισμού δωματίου (φωτισμού που ελαχιστοποιεί τις αντανακλάσεις).
- Τοποθέτηση της οθόνης με τρόπο που να αποφεύγεται ο απευθείας φωτισμός της από το ηλιακό φως
- Χρήση κατά προτίμηση LCD οθόνης.
- Αποφυγή πολύωρης συνεχόμενης χρήσης της οθόνης (συχνά διαλείμματα).
- Συχνό ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων ( έστω και ηθελημένα).
- Πλήρη οφθαλμολογικός έλεγχος εστιάζοντας την προσοχή μας σε μια προσεκτική διάθλαση.
Γυαλιά για χρήση με Υπολογιστές
Γυαλιά για υπολογιστές πρακτικά σημαίνει την χρήση γυαλιών (από τα άτομα που ήδη φοράνε γυαλιά) προσαρμοσμένα στην ενδιάμεση απόσταση στην οποία συνήθως τοποθετείται η οθόνη.
Αυτό θα πρέπει να αναφερθεί στον οφθαλμίατρο και θα πρέπει η μέτρηση να γίνεται αφού υπολογιστεί η μακρινή και κοντινή διάθλαση. Μια λύση θα ήταν η χρήση αποκλειστικά ενός ζεύγους γυαλιών για χρήση με τον υπολογιστή. Αυτό όμως θα είχε σαν αποτέλεσμα δυσκολία στην εστίαση αντικειμένων σε μεγαλύτερη απόσταση.
Έτσι μια άλλη λύση είναι η χρήση πολυεστιακών γυαλιών προσαρμοσμένων στην απόσταση εργασίας μας . 
Η επικάλυψη των κρυστάλλων με ειδικά αντιθαμβωτικά φίλτρα επιβάλλεται για χρήση σε χώρους με έντονο φωτισμό. Για παράδειγμα σε άτομα που εργάζονται σε περιβάλλον με φθοριούχο φωτισμό η χρήση γυαλιών με φίλτρο απορρόφησης στα 400nm UV βοηθάει στην απορρόφηση του μπλε φωτός που εκπέμπεται από την φθοριούχο λάμπα.
Σε όλες πάντως τις περιπτώσεις συνίσταται η σωστή αξιολόγηση του ενδιαφερόμενου από τον οφθαλμίατρο του ή από τον οπτικό του.
Τα μάτια μας δεν είναι φτιαγμένα να κοιτούν μια οθόνη απ’ το πρωί ως το βράδυ.
