Γλαύκωμα

Μέγεθος γραμματοσειράς:

A- | A | A+

Μαθαίνοντας για το Γλαύκωμα

Τι είναι το Γλαύκωμα;

Με τον όρο γλαύκωμα εννοούμε μια ομάδα οφθαλμικών παθήσεων κατά τις οποίες το οπτικό νεύρο καταστρέφεται στο σημείο εξόδου του από τον οφθαλμικό βολβό. Tο οπτικό νεύρο μεταφέρει πληροφορίες από τον φωτοευαίσθητο εσωτερικό χιτώνα του οφθαλμού, τον αμφιβληστροειδή, προς τον εγκέφαλο όπου μεταφράζονται σε εικόνα.

glaukwma_1Τα μάτια μας χρειάζονται μια συγκεκριμένη εσωτερική πίεση ή αλλιώς ενδοφθάλμια πίεση έτσι ώστε να διατηρείται το σφαιρικό τους σχήμα και να λειτουργούν φυσιολογικά.

Σε μερικούς ανθρώπους η γλαυκωματική βλάβη δημιουργείται από την αυξημένη οφθαλμική πίεση (οφθαλμική υπερτονία). Άλλοι πάλι παρότι έχουν φυσιολογική οφθαλμική πίεση εμφανίζουν γλαυκωματικές βλάβες λόγω αδυναμίας του οπτικού τους νεύρου. Στις περισσότερες περιπτώσεις και οι δυο παραπάνω λόγοι είναι υπεύθυνοι για την εμφάνιση βλαβών .

Η οφθαλμική πίεση δεν εξαρτάται από τη αρτηριακή μας πίεση.

Από ποιους παράγοντες καθορίζεται η ενδοφθάλμια πίεση;

glaukwma_2

Πίσω από την ίριδα (το έγχρωμο τμήμα του οφθαλμού) υπάρχει μια στιβάδα κυττάρων που παράγουν ένα διαφανές υγρό (το υδατοειδές ). Το υγρό αυτό περνάει μπροστά από την ίριδα από το κεντρικό της άνοιγμα και εν συνεχεία αποχετεύεται προς την αιματική κυκλοφορία έξω από τον βολβό μέσω λεπτότατων διόδων. Οι δίοδοι βρίσκονται στο σημείο όπου η ίριδα ενώνεται με το διαφανές τμήμα του οφθαλμού ,τον κερατοειδή.

glaukwma_3glaukwma_4Συνήθως υπάρχει ισορροπία μεταξύ του παραγόμενου υδατοειδούς υγρού με αυτό που αποχετεύεται. Εάν όμως η ισορροπία μεταξύ της παραγωγής και της αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού διαταραχθεί τότε η πίεση μέσα στον οφθαλμό αρχίζει να αυξάνεται πάνω από τα φυσιολογικά όρια.
(Το υδατοειδές υγρό δεν είναι το ίδιο και ούτε συνδέεται με τα δάκρυα).

Γιατί η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση είναι επικίνδυνη;

Αν για οποιοδήποτε λόγο το οπτικό νεύρο υποστεί μεγάλη πίεση μπορεί να καταστραφεί.

O βαθμός της βλάβης εξαρτάται από το μέγεθος της πίεσης, από την διάρκεια του χρόνου που αυτή εξασκείται στο νεύρο και από άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες.

Μια απότομη και μεγάλη αύξηση της οφθαλμικής πίεσης θα καταστρέψει το οπτικό νεύρο άμεσα.

Αυξημένη οφθαλμική πίεση αλλά σε μικρότερο βαθμό οδηγεί σε σταδιακή καταστροφή του οπτικού νεύρου με συνοδό σταδιακή μείωση της όρασης.

Τύποι γλαυκώματος.

Υπάρχουν τέσσερις κύριοι τύποι.

  • Ο πιο συχνός τύπος είναι το λεγόμενο χρόνιο απλό γλαύκωμα. Στην περίπτωση αυτή το ενδοφθάλμιο υγρό παράγεται σε κανονική ποσότητα αλλά σταδιακά αποχετεύεται με αργότερο ρυθμό λόγω απόφραξης του αποχετευτικού συστήματος του ματιού. Στην περίπτωση αυτή η ενδοφθάλμια πίεση αυξάνεται σταδιακά χωρίς να υπάρχει συνοδός πόνος ( που να υποδηλώνει το πρόβλημα) και σταδιακά και με ύπουλο τρόπο επέρχεται απώλεια του οπτικού πεδίου.
  • Το λεγόμενο οξύ γλαύκωμα είναι λιγότερο συχνό από το απλό. Αυτό συμβαίνει λόγω απότομης και ολικής απόφραξης της αποχέτευσης του παραγόμενου ενδοφθάλμιου υγρού και συμβαίνει σε μάτια που για κατασκευαστικούς λόγους παρουσιάζουν την λεγόμενη στενή γωνία. Το οξύ γλαύκωμα χαρακτηρίζεται από πολύ έντονο πόνο και η μη έγκαιρη αντιμετώπιση του οδηγεί σε τύφλωση.
  • Τέλος υπάρχουν και δυο άλλοι τύποι γλαυκώματος το λεγόμενο νεανικό γλαύκωμα με το οποίο γεννιούνται τα μωρά και τα λεγόμενα δευτεροπαθή γλαυκώματα που είναι αποτέλεσμα άλλων οφθαλμικών καταστάσεων. Η συγκεκριμένη αναφορά θα περιοριστεί στους δυο πρώτους και συχνότερους τυπούς.

Πόσο συχνό είναι το γλαύκωμα;

Η συχνότητα της εμφάνισης κάποιας μορφής γλαυκώματος είναι περίπου 2 στους 100 ανθρώπους άνω της ηλικίας των 40 ετών.

Προδιαθεσικοί παράγοντες ανάπτυξης χρόνιου απλού γλαυκώματος.

α. Ηλικία: Η συχνότητα εμφάνισης του χρονιου απλού γλαυκώματος αυξάνεται με την ηλικία. Είναι ασύνηθες κάτω από την ηλικία των 40 ετών όμως πάνω από τα σαράντα επηρεάζει τους ανθρώπους σε ποσοστό 1% και σε ποσοστό 5% άνω των 65 ετών.
β. Φυλή : Είναι συχνότερο στις Αφρικάνικες φυλές πάρα στη λευκή φυλή.
γ. Οικογένεια: Εάν υπάρχει μέλος της οικογένεια που πάσχει από χρόνιο απλό γλαύκωμα τότε οι κοντινοί συγγενείς οφείλουν να εξετάζονται τουλάχιστον κάθε 2 χρόνια ,ειδικά όταν είναι άνω των 40 ετών.
δ. Μυωπία: Οι μύωπες παρουσιάζουν αυξημένη συχνότητα εμφάνισης γλαυκώματος.

Γιατί το χρόνιο απλό γλαύκωμα είναι επικίνδυνο για την όραση;

GREAT SHOTΚάποιος που πάσχει από χρόνιο απλό γλαύκωμα κινδυνεύει γιατί η νόσος ειναι ύπουλη. Το μάτι φαίνεται φυσιολογικό, δεν πονάει και αρχικά η όραση επηρεάζεται αργά. Τις περισσότερες φορές η ανακάλυψη του γίνεται τυχαία.
Η αρχική βλάβη στην όραση του γλαυκωματικού ασθενούς περιορίζεται σε ένα λεγόμενο τοξοειδές σκότωμα ( ουσιαστικά τυφλή περιοχή ) λίγο πιο πάνω ή πιο κάτω από το κέντρο της όρασης .
Αυτή η τυφλή περιοχή αν μείνει χωρίς θεραπεία αρχίζει να απλώνεται και να καταλαμβάνει μεγαλύτερη έκταση αφήνοντας ανεπηρέαστη την κεντρική όραση. Σε προχωρημένες περιπτώσεις ο ασθενής αποκτά την λεγόμενη σωληνωτή όραση και τελικά οδηγείται σε ολική τύφλωση.

Πώς διαγιγνώσκεται το χρόνιο απλό γλαύκωμα;

Καθώς το γλαύκωμα εμφανίζεται συχνότερα πάνω από την ηλικία των 40 ετών είναι επιβεβλημένη η οφθαλμολογική εξέταση κάθε δύο χρόνια πάνω από αυτή την ηλικία. οι τρεις συγκεκριμένες εξετάσεις για την ανίχνευση του γλαυκώματος είναι:

1. Βυθοσκόπηση για έλεγχο του οπτικού νεύρου
2. Τονομέτρηση για έλεγχο της ενδοφθάλμιας πίεσης
3. Διενέργεια οπτικού πεδίου σε ύποπτες περιπτώσεις.

glaukwma_6 glaukwma_7 glaukwma_8

Όλες οι παραπάνω εξετάσεις είναι ανώδυνες και μπορούν να γίνουν από όλους τους οφθαλμίατρους.

Μπορεί το χρόνιο απλό γλαύκωμα να θεραπευτεί;

Παρότι οι βλάβες που προκαλεί το γλαύκωμα δεν είναι αντιστρεπτές, είναι δυνατόν η έγκαιρη διάγνωση να διατηρήσει την βλάβη σε πολύ χαμηλό επίπεδο και ο ασθενής να διατηρήσει ικανοποιητική όραση σε όλη του τη ζωή.

Πώς αντιμετωπίζεται το χρόνιο απλό γλαύκωμα;

glaukwma_9Σκοπός της θεραπείας είναι να ελαττωθεί η ενδοφθάλμια πίεση και σε μερικές περιπτώσεις να ενισχυθεί η αιμάτωση του οπτικού νεύρου. Η συνήθης θεραπεία γίνεται με τη ενστάλαξη ειδικών κολλυρίων που σαν στόχο έχουν να μειώσουν την ενδοφθάλμια πίεση ελαττώνοντας την παραγωγή ή αυξάνοντας την αποχέτευση του υδατοειδούς υγρού. Η έναρξη της θεραπείας απαιτεί την τακτική εφόρου ζωής παρακολούθηση του ασθενούς από τον θεράποντα ιατρό του.
Σε περίπτωση που αυτά τα μέτρα δεν επαρκούν δεν επαρκούν ο οφθαλμίατρος μπορεί να συστήσει ειδική θεραπεία με λέιζερ (λέιζερ τραμπεκουλοπλαστική ή εκλεκτική τραμπεκουλοπλαστική SLT ) ή τελικά την διενέργεια χειρουργικής επέμβασης που ονομάζεται τραμπεκουλεκτομή. Σε ειδικές περιπτώσεις δύσκολα αντιμετωπιζόμενου γλαυκώματος είναι απαραίτητη η τοποθέτηση μια ειδικής συσκευής που λέγεται βαλβίδα ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις πολύ προχωρημένου γλαυκώματος μπορεί να χρειαστεί να εφαρμοστεί τεχνητή ψύξη και καταστροφή του λεγόμενου ‘ακτινωτού σώματος’ από όπου παράγεται το υγρό. Αυτό οδηγεί σε μείωση του παραγόμενου υγρού και πτώση της ενδοοφθάλμιας πίεσης .Ο ιατρός σας είναι ο μοναδικός υπεύθυνος που θα συζητήσει μαζί σας για την καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση του γλαυκώματός σας .

Τι είναι το οξύ γλαύκωμα;

Στην περίπτωση του οξέος γλαυκώματος ,η πίεση στον οφθαλμό φτάνει ταχύτατα σε πολύ υψηλό επίπεδο .Αυτό συμβαίνει λόγω ανατομικά στενής γωνίας ( για το λόγο αυτό ονομάζεται και γλαύκωμα κλειστής γωνίας).

Ποια είναι τα συμπτώματα του οξέος γλαυκώματος;

Στην περίπτωση του οξέος γλαυκώματος ο ασθενής προσέρχεται στον ιατρό παραπονούμενος για υπερβολικό άλγος, μείωση της όρασης ,για αίσθημα ναυτίας ή και έμετο. Το μάτι είναι ερυθρό και επώδυνο στην ψηλάφηση.
Υπάρχουν και περιπτώσεις όπου οι κρίσεις είναι ηπιότερες. Στις περιπτώσεις αυτές ο ασθενείς παραπονείται για ομιχλώδη όραση με συνοδό παρουσία ιριδιζόντων δακτύλιων γύρω από φωτεινές πηγές ιδιαίτερα σε καταστάσεις ημίφωτος. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται άμεση εξέταση από τον οφθαλμίατρο.

Ποια είναι η αντιμετώπιση;

Στην περίπτωση οξέος γλαυκώματος ο ασθενής επειγόντως πρέπει να μεταβεί σε εφημερεύων νοσοκομείο όπου με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή θα γίνει προσπάθεια ανάταξης τη ενδοφθάλμιας πίεσης στα φυσιολογικά όρια. Εν συνεχεία σε δεύτερο χρόνο ο οφθαλμίατρος σας θα σας προτείνει την διενέργεια μιας ειδικής επέμβασης με λέιζερ (yag –ιριδοτομή) και στα δυο μάτια με σκοπό την αποτροπή μελλοντικών κρίσεων οξέος γλαυκώματος. Η επέμβαση είναι ανώδυνη και γίνεται σε συνθήκες εξωτερικού ιατρείου.

Συμπεράσματα.

Το γλαύκωμα αποτελεί μια σοβαρή οφθαλμολογική πάθηση. Ειδικά το σύνδρομο χρόνιου απλού γλαυκώματος αποτελεί μια ύπουλη οφθαλμολογική κατάσταση που αδιάγνωστη μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση.

Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση αποτελεί το όπλο για την διατήρηση της όρασης.

Μοιράσου το Άρθρο:

Μανουσάκης Ευάγγελος

Σχετικά με τον Ιατρό

Ο Οφθαλμίατρος Ευάγγελος Μανουσάκης (www.emanousakis.gr) σπούδασε στην Στρατιωτική Ιατρική (ΣΣΑΣ) στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Aποφοίτησε 1ος στην Τάξη της Πολεμικής Αεροπορίας το 1991.